نقد و بررسی کتاب راز

راز نام کتابی به قلم راندا برن است و احتمالاً شما هم نام آن را شنیده‌اید. کتابی که در باب قانون جذب و رسیدن به آرزوها و اهداف شما راهنمایی‌تان می‌کند. کتابی که در سال 2006 به‌عنوان پرفروش‌ترین کتاب تابستان و پاییز سال شناخته شد و مخاطبین بسیاری داشت. کتاب راز در حقیقت برگرفته از مستندی به همین نام است و در سراسر این مستند به اهمیت قانون جذب اشاره می‌شود. قدرتی که دررسیدن افراد به آرزوهایشان کمک می‌کند و در بحث ارادۀ آزاد انسان در تعیین سرنوشت وی است.

در محتوای کتاب راز و لابه‌لای هر سطر و جمله تلاش نویسنده اثر، راندا برن، این بوده است تا در موضوع سرنوشت انسان کامل صحبت کند و زندگی فردی را موردنقد قرار دهد. راندا برن در کتاب راز درهای جدید از تفکر و نیروی ذهن را به روی خوانندگان خود گشوده است، راهی که این کتاب به‌ظاهر ساده را بسیار خواندنی و جذاب کرده و تا پایان داستان راز متوجه این امر نخواهید شد. شما می توانید این کتاب صوتی را از پایین همین صفحه دانلود کنید.

در کتاب راز راندا برن با سیری منطقی و به کار بردن استادانه جملات و عبارات، سعی بر این دارد تا به نیروی ذهن افراد اشاره کند و آموزش‌هایی را در اختیار خوانندگان خود قرار می‌دهد که راه گشای موفقیت در زندگی هستند. کتاب راز در دنیا به چندین زبان مختلف ترجمه‌شده است و در کشور ما داستان راز به تلاش «نفیسه معتکف» به زبان ساده ترجمه‌شده و در اختیار مخاطبان قرارگرفته است.

تحقق خواسته‌هایتان با «راز» ساده است
تمام تلاش‌های به‌کاررفته و خلاقیت در ساخت مستند و نگارش داستان راز‌های کتاب راز، همگی در ارسال و القای یک پیام‌اند، تحقق خواسته‌هایتان با کتاب راز ساده است. راندا برن در کتاب راز چنین عنوان می‌کند که یک فرد خودآگاه با کمک تمرکز و قدرت ذهنی، و همچنین توانایی به تسلط گرفتن ذهن ناخودآگاه، می‌تواند به تمام خواسته‌های خود بدون هیچ حدومرزی دست یابد.

این نویسنده در داستان های راز بیان می‌کند که هر انسانی تنها با استفاده از قدرت ذهن خودآگاه خود می‌تواند به تمام آرزوی هایش دست یابد. در حقیقت این فرایند را چنین توصیف می‌کند که وقتی یک فرد با ذهنی خودآگاه از کائنات درخواستی داشته باشد، پس از انتخاب آرزو یا هدفش باید به تصویرسازی آن روی بیاورد.

در این زمان ذهن خودآگاه با ایجاد تصویرسازی‌های واقعی در ذهن، سعی در ایجاد احساس تحقق اهداف را دارد. به‌گونه‌ای که حتی فرد هم باور کند که به آرزوی خود رسیده است. با ایجاد چنین احساسات و تصویرسازی‌هایی فرد می‌تواند از انرژی کائنات در مسیر تحقق اهداف خود استفاده کرده و به آرزوهای خود جامۀ تحقق بپوشانند.

در ابتدای کتاب راز متوجه می‌شوید که راندا برن به شرح زندگی خود و مشکلاتی که داشته است روی می‌آورد، مشکلات بی‌شماری که حتی گاهی وی را تا مرز ناامیدی و نابودی هم پیش برده است. راندا برن در کتاب راز چنین عنوان می‌کند که:

«یک سال پیش زندگی‌ام متلاشی شد، تا سرحد مرگ کار می‌کردم. ناگهان پدرم فوت کرد و رابطه‌ام با همکارانم دچار اغتشاش شد. آن موقع حتی به ذهنم خطور نمی‌کرد که در کمال ناامیدی موهبتی الهی نصیبم شود.»

سراسر کتاب راز این‌چنین پیش می‌رود و قلم شیوای و گیرای نویسنده تا پایان راه با شما خواهد بود. خوشبختانه ترجمه کتاب راز نیز خود یک اثر بسیار گیراست. نفیسه معتکف در ترجمه داستانهای راز و کتاب راز به‌خوبی عمل کرده است و بدون دست بردن و یا تغییر در ساختار کتاب راز، بهترین ترجمۀ ممکن را در اختیار خوانندگان فارسی‌زبان قرار داده است.

اگر کمی بررسی دقیق‌تری بر روی کتاب راز داشته باشیم، می‌توان به دلیل موفقیت چشمگیر آن در سال 2006 پی برد. کتاب راز دقیقاً نام بسیار هوشمندانه‌ای دارد و در تمام فضای کتاب هم به‌خوبی به ایجاد فضایی رازآلود و معماگونه پرداخته‌شده است. یکی دیگر از ویژگی‌های کتاب راز این است که داستان سرایی و انتقال مطلب با استفاده از بیانی داستانی و حتی خاطراتی واقعی صورت گرفته است که همگی باعث می‌شود تا جذابیت کتاب راز برای خواننده افزایش پیدا کند.

در بخش دیگری از کتاب راندا برن بیان می‌کند که «من به راز زندگی به‌عنوان رازی بی‌نظیر نگاهی اجمالی انداختم، به راز زندگی که درواقع کتابی یک‌صد ساله بود و دخترم هیلی آن را به من داد. من ردیابی داستان های راز را در سرتاسر تاریخ شروع کردم. این‌که بیشتر مردم از آن خبر داشتند، برایم باورکردنی نبود، آن‌هم بزرگ‌ترین افراد در طول تاریخ چون: افلاطون، شکسپیر، هوگو، بتهوون، ادیسون» به‌خوبی در بطن کتاب معنای نهانی از رسیدن به رؤیا و آرزوها به خواننده القاء می‌شود که باعث جذب هرچه بیشتر افراد به ادامه مطالعه کتاب می‌شود.

سراسر کتاب راز در 36 بخش موضوعی مختلف استوار است که به ترتیب عبارت‌اند از: روند قدرتمند قدردانی، راز پول، راز آسان است، تمرکز بر نیکبختی، یگانه ذهن عالم، راز حیات، از افکارت آگاه باش، راز ارتباطات و خودت را دریاب که شالودۀ کتاب راز را تشکیل داده‌اند.

آیا کتاب راز واقعیت دارد؟
سؤالی که تابحال برای خوانندگان بسیاری پیش‌آمده است، آیا داستان های راز واقعیت دارند؟ عمده مطالب کتاب راز در باب قانون جذب است و هرچند که مطالب آموزنده و ارزشمندی در آن عنوان‌شده است، اما باید چندین نکته را هم مدنظر داشت:

در برخی از بخش‌های کتاب راز گاه شاهد غلو و کلی‌گویی هستیم. موضوعی که باعث می‌شود مطالب موجود در کتاب تا حد زیادی تبلیغاتی و شعارگونه به نظر برسد.

بااینکه راندا برن در کتاب خود بیان می‌دارد که نوشتن کتاب راز بر اساس مطالبی تجربی است و به بررسی صدها اثر مکتوب تاریخی پرداخته است. اما بررسی اسناد تاریخی دقیقاً نمی‌تواند لزومی بر علمی یا صحیح بودن هیچ نظریه‌ای باشد. در علوم تجربی باید با انجام بررسی‌های دقیق و آزمایش‌های صحیح به تأیید یا رد یک نظریه پرداخت.

برخی از منتقدین کتاب راز نه‌تنها که قابل‌اثبات بودن نظریه قانون جذب را نمی‌پذیرند، حتی مدعی هستند که اثبات علوم تجربی با ابزار آزمایش غیرممکن است. چراکه آزمایش در بحث چنین موضوعی نه قابل‌بررسی است و نه منجر به شناسایی موارد نقض می‌شود. البته موافقین این نظریه پاسخ‌های متفاوتی دارند و بر صحت نظریۀ قانون جذب و کتاب راز تأکیددارند.

مهم‌ترین نکته در بررسی واقعی بودن کتاب راز این است که نه‌تنها نویسنده توجیه فلسفی و منطقی از خود بروز نداده است، مطالب موجود در کتاب به اثبات تجربی هم نرسیده‌اند.

ایراد دیگری که به قانون جذب و داستانهای کتاب راز وارد است خودمتناقض بودن این مفهوم و نظریه است. بدین معنا که قانون جذب می‌گوید به هرچه فکر کنید از کائنات دریافت خواهید کرد. پس چرا هنوز محققان اثبات این نظریه پس از سال‌ها هنوز هم نتوانسته‌اند به یک محک صحیح برای رد یا پذیرش نظریه قانون جذب نرسیده‌اند؟

در ترجمۀ این کتاب به قلم نفیسه معتکف در لابه‌لای متن به برخی آیات و احادیث قرآنی اشاره می‌شود، اما وجود چنین چیزهایی دلیلی بر همسو بودن اسلام و قرآن با قانون جذب نیست. بلکه این کتاب سمت و سویی با دین مبین اسلام دارد.

در منظر دینی هم این کتاب نمی‌تواند واقعی به نظر برسد. چراکه در نظریه قانون جذب تمام عالم در ماده خلاصه‌شده است. درحالی‌که در نظریه دینی خالق مدبر و توانایی وجود دارد که حاکم مطلق ملکوت و عالم است.

فیلم مستند راز
کتاب راز در حقیقت برگرفته از مستندی به همین نام است و هر دو دارای محوریت موضوعی یکسانی هستند. در سراسر فیلم راز از قانونی همیشگی و معنوی سخن گفته می‌شود که غیرمادی است، اما همیشه در عالم وجود داشته و تنها انسان‌های آگاه از آن بهره می‌برده‌اند. چیزی که قانون جذب نامیده می‌شود و بر اساس آن هر انسانی وقتی چیزی را بخواهد می‌تواند آن را به سمت خود جذب کند.

کتاب راز دقیقاً برگرفته از دیالوگ‌های فیلم راز است و مشابه با کتاب، دارای فروش و استقبال بسیار خوبی بود. در بررسی قانون جذب چنین به نظر می‌رسد که قانون جذب تنها قانون افراد موفق نیست. بلکه در کتاب و فیلم راز بیان می‌شود که این قانون در مورد همه انسان‌ها صدق می‌کند و حتی افرادی که زندگی‌های سختی داشته‌اند، همسویی بیشتری با قانون جذب داشته‌اند.

در حقیقت مستند راز و کتاب راز هر دو یکی هستند و در بحث قانون جذب به ارائه مطالبی جذاب و دلپسند برای مخاطب کرده‌اند.

خلاصه‌ای از کتاب راز و قانون جذب
پرتویى از «راز بزرگ» بر دلم تابیده بود و درکى اجمالى از آن به دست آورده بودم. راز زندگى، این پرتو از کتابى بر دلم تابیده بود که قدمتى یک‌صد ساله داشت. این کتاب توسط دخترم هِیلى به دستم رسیده بود. سرنخ راز را به دست گرفتم و در گذرگاه تاریخ راه افتادم و به دنبال آن به گذشته‌های دور رفتم. باورم نمی‌شد این‌همه آدم از راز باخبر بوده باشند؛ با شگفتى از خود می‌پرسیدم: «چرا این راز را همۀ مردم نمی‌دانند؟» اشتیاقى سوزان براى سهیم شدن این راز با همگان شعله‌ ورم‌کرده بود. جستجویى را آغاز کردم براى یافتن کسانى که زنده بودند و از این راز خبر داشتند.

آن‌ها یکی‌یکی کشف می‌شدند. من آهن‌ربا شدم. به‌محض آنکه جستجو را آغاز کردم، استادان بزرگ وزنده‌ دنیا یکى پس از دیگرى به‌سوی من کشیده می‌شدند. فکر این‌که راز را در فیلمى به جهانیان عرضه کنم از خاطرم گذشت و دو ماه بعد گروه تولید تلویزیونى راز آماده‌ کار بودند. لازم بود هرکدام از اعضاى گروه از ماهیت راز به‌طور کامل آگاه باشد، زیرا بدون این آگاهى، کوشش ما براى انتقال راز بی‌نتیجه می‌ماند.

حتى یک استاد را هم نداشتیم که از حضورش در فیلم مطمئن باشیم. باوجوداین، به راز اطمینان کامل داشتیم. ما هر چیز و یا هرکسی را که نیاز داشتیم به‌سوی خود جذب می‌کردیم. هشت ماه بعد فیلم راز پخش شد. فیلم به‌تدریج در سراسر دنیا پخش می‌شد و حکایت معجزه‌های گوناگون سیل‌ وار جارى می‌شد: هزاران گزارش به ما رسید حاکى از آن‌که عده‌ای بسیار راز را به کار بسته بودند و به ثروت هنگفت و سلامت و شادمانى رسیده بودند. چک‌های برگشتى بسیارى به‌طور غیرمنتظره وصول‌شده بود.

من راز را ساختم تا مایه‌ شادمانى و سعادت میلیاردها نفر در سراسر جهان شود. گروه سازندۀ‌ فیلم راز هرروز از سراسر جهان میلیون‌ها نامه‌ رضایت و قدردانى دریافت می‌کنند. آن‌ها از ملیت‌های گوناگون و داراى کیش‌ها و آیین‌های گوناگون‌اند. آرى، با دانستن این راز، دیگر هیچ کارى غیرممکن نیست. مهم نیست کجا هستى و در چه وضعیتى هستى، راز می‌تواند تو را به همه‌ خواسته‌هایت برساند.

در مورد راندا برن، نویسنده کتاب راز
راندا برن نویسنده و تهیه‌کننده‌ای استرالیایی است که نام خود را با نگارش کتاب راز برسرزبان مردم دنیا انداخت. راندا برن تابحال آثار مختلفی تهیه و تولید کرده است اما فقط به لطف خلق کتاب راز توانست به شهرت امروزش برسد.

در سال 2007، یعنی تنها یک سال پس از معرفی کتاب راز و استقبال بی‌سابقه‌ای که از آن شد، مجلۀ تایم نام راندا برن را به‌عنوان یکی از 100 چهرۀ تأثیرگذار در دنیا معرفی کرد. از دیگر آثار راندا برن می‌توانیم به توان، جادو و قهرمان نیز اشاره‌کرد.